Suknia Bony Sforza wg miedziorytu w "Roczniku
Krakowskim" wyd. 1521r.
Nota
biograficzna.
Bona Sforza d'Aragona, księżna Bari, druga żona Zygmunta Starego, królowa
polska, ur. 2 lutego 1494r. Przybyła do Krakowa w 1518 po ślubie per procura;
urodziła sześcioro dzieci: Zygmunta Augusta, następcę trony, królewny
Izabellę, Zofię, Annę i Katarzynę, a także malutkiego Olbrachta, który
zmarł kilka godzin po przedwczesnych narodzinach w Niepołomicach.
Starannie wykształcona w duchu humanizmu i filozofii odrodzenia od małego
przygotowywana była do sprawowania rządów. Potrafiła prowadzić polityczne
i dynastyczne a także gospodarcze interesy kraju poświęcając w zamian
swoje osobiste korzyści. Niestety w Polsce spotkało ją ogromne rozczarowanie:
tutaj pozycja kobiet różniła się diametralnie od jej rodzinnego kraju.
Panowie polscy ledwo mogli pogodzić się ze zjawiskiem "kobiety wykształconej"
(sami wykazywali znaczne w tym aspekcie braki) a co dopiero "wtrącania
się" do polityki. Sytuację pogarszał jeszcze kontrast między urodziwą,
młodą, pełną energii i utalentowaną królową a starzejącym się, niezdecydowanym
i przygaszonym królem.
Mocno zakorzeniony w Polsce antyfeminizm przyczynił się do powstania "czarnej
legendy" Bony - oskarżano ją o czary i trucicielstwo, nie brano
pod uwagę jej gospodarności i znajomości mechanizmów politycznych i ekonomicznych
władzy.
W 1556 r powróciła do Bari gdzie zmarła rok później, otruta prawdopodobnie
przez jednego ze swych dworzan, który sfałszował jej testament na swoją
korzyść.
Nota
kostiumologiczna.
Na miniaturowym portrecie królowa przedstawiona jest do pasa, jakby patrzyła
na widza wyglądając przez sklepione łukowato okno. Jej włoska suknia uszyta
jest z brokatu lub adamaszku o dużych wzorach roślinnych, zapewne bladozłotego,
jak można sądzić z podobnych portretów z tego okresu.
Usztywniony, głęboko dekoltowany stanik ma charakterystyczną dla strojów
z pierwszej ćwierci XVI w. kompozycję - górna część jest z gładkiej tkaniny
zdobionej naszyciami z dekoracyjnych pasamonów, a właściwy materiał sukni
zaczyna się nieco niżej. Prawdopodobnie tułów kształtuje gorset a spódnicę
faldiglia - płócienna halka naszywana słomianą plecionką, nadająca jej
objętość. Zwracają także uwagę rękawy - nie są wszyte do pachy ale przywiązywane
do jej obwodu jedwabnymi sznureczkami, rozcięte z przodu i znów wiązane.
Przez powstałe w ten sposób przerwy wyciągnięta jest tkanina koszuli tworząc
białe wypustki kontrastujące z tkaniną sukni i dające piękny efekt
dekoracyjny a zarazem dodając całej sukni lekkości i subtelności.
Głowę Bony okrywa czepiec ze złotej siatki, przytrzymany opaską z klejnotów,
na który nałożony jest płaski beret z nacinanym rondem.
|