Wielkie Damy polskiego renesansu

Suknia "polska" królowej Elżbiety I wg portretu nieznanego malarza, ok. 1575r.

Nota biograficzna.
Elżbieta I Tudor - ur. w 1533r. w Londynie, córka Henryka VIII Tudora i jego drugiej żony, Anny Boleyn. Dzieciństwo i młodość spędziła w ogniu religijnych i politycznych sporów, w cieniu katowskiego miecza a częściowo nawet w więziennych murach Tower. W 1553r. została koronowana na królową Anglii, Irlandii i Walii. Mając za przykład nieszczęśliwe małżeństwa swego ojca pozostała do końca życia w panieńskim stanie i sprawowała rządy szczycąc się tytułem "dziewiczej królowej".
Jej osiągnięcia polityczne stały się podwaliną późniejszej potęgi politycznej, gospodarczej i militarnej Anglii. Pomogło jej w tym wyjątkowo staranne wykształcenie i pielęgnowana od wczesnej młodości ambicja sprawowania władzy, której potrafiła podporządkować osobiste korzyści.
Całe życie, mimo mocnej pozycji i autentycznej miłości jaką darzyli ją poddani musiała walczyć o koronę i życie: najpierw ze swoją siostrą, Marią zwaną "Krwawą", potem z byłym szwagrem, Filipem II Hiszpańskim, który nasłał na Anglię "Wielką Armadę", wreszcie z Marią Stuart, ciągle knującą i usiłującą wzniecić powstanie mające obalić Elżbietę i posadzić na tronie ją samą. Ze wszystkich tych wojen wyszła zwycięsko dzięki talentom politycznym, oddanym przyjaciołom i wiernym poddanym. Zmarła w 1603 r, jako "ostatnia z elżbietańczyków".

Nota kostiumologiczna.
Elżbieta I była wielką elegantką, prawdziwym dyktatorem mody. Stworzyła własny styl nie tylko w ubiorze ale i we wszystkich przejawach życia - styl elżbietański. O ilości i kosztowności jej sukien i klejnotów do dzisiaj słuchamy z podziwem i niedowierzaniem (ponoć było ich kilka tysięcy!) Liczne zachowane portrety królowej ukazują rzeczywiście niezwykłe bogactwo i różnorodność strojów o wysokich walorach artystycznych.
Biografowie podkreślają zamiłowanie Elżbiety do teatralności i ostentacji, uważa się też, że miała na tym punkcie pewien kompleks z lat dziecinnych, kiedy po śmierci matki została uznana za "bękarcicę", zdegradowana i pozbawiona niezbędnego zaopatrzenia.

Królowa bardzo dbała o swoją urodę - w epoce renesansu na nowo rozkwita w Europie "przemysł" perfumeryjny i kosmetyczny. Elżbieta kąpała się często, przynajmniej raz w tygodniu (zwyczaj powszechnego korzystania z łaźni upadł na pocz. XVI w. kiedy zaczęto obawiać się zarazy, której rozprzestrzenianie się wiązano z wodą).
Wybielała i pudrowała twarz i ręce, polerowała paznokcie, a także czyściła i polerowała zęby. Dbała też o kondycje i sprawność fizyczną. Do jej ulubionych rozrywek należały łowy, jazda konna i taniec "do upadłego". W ciągu dnia, dla gimnastyki lubiła przez chwile potańczyć gagliardę (szybki oparty na skomplikowanej kombinacji podskoków taniec), i to bardziej wyczerpujące męskie kroki.
Prezentowana suknia jest przykładem przejściowej mody na "polskie" ubiory w Europie zachodniej. "Polskim" elementem są tutaj pętlice na przodzie stanika o kroju męskiego wamsa. Na takie pętlice, które stały się elementem charakterystycznym w polskich strojach za Stefana Batorego, zapinane były stroje węgierskie i tureckie. Stanik i szeroka, nie rozcinana z przodu spódnica uszyte są z jasnej tkaniny w żółte wzory roślinne. Rękaw sukni także ma zdecydowanie męski charakter, chociaż nie jest to rzadkością w późnorenesansowych strojach kobiecych, zwłaszcza francuskich.
Szyję otacza kreza, małe krezki zdobią też mankiety. We włosach (a raczej na peruce!) królowa ma diadem z którego spływa lekki jak mgiełka welon.
Ozdoby to podwójny sznur pereł i pasek z klejnotów podkreślający talię. Luksusowym dodatkiem jest wachlarz ze strusich piór w kosztownej oprawie. Można przypuszczać, że portret ten jest jakby "prywatnym" wizerunkiem królowej. Suknia zdecydowanie różni się fasonem od reprezentacyjnych szat, można pokusić się o określenie "swobodniejsza" a jej charakter w całości jest bardziej codzienny.