Suknia Elżbiety Habsburżanki, pierwszej żony Zygmunta Augusta,
wg miniatury Lucasa Cranacha mł. , ok. 1540r.

Nota biograficzna.
Elżbieta Habsburżanka (Austriaczka) ur. w 1526r. w Linzu, już jako dziecko została zaręczona z następcą tronu polskiego, Zygmuntem. Po ślubie per prokura przyjechała do Krakowa w 1543r. na właściwe zaślubiny i koronację.
Mimo urody i "słodyczy" nie wzbudziła uczucia w królewiczu, wychowywanym wśród śmiałych i elokwentnych Włoszek z fraucymeru królowej Bony. Była cichutka, potulna, chorobliwie nieśmiała na skutek niezwykle surowego wychowania przez matkę. Co najgorsze jednak Elżbieta cierpiała na epilepsję, której częste ataki odstręczyły męża i przyczyniły się do rozpadu małżeństwa.
Na dworze wawelskim mogła liczyć tylko na poparcie starego króla - Bona była jej zaciętym wrogiem, a jej dworzanie pozwalali sobie na różne względem młodej królowej złośliwości. Powodem owej nienewiści było prześladowanie, jakiego ze strony ojca mlodej królowej, cesarza Ferdynanda I doświadczała córka Bony, Izabella Jagiellonka, jako wdowa po królu węgierskim i matka następcy tronu. Sytuacja Elżbietyj nie poprawiała się mimo orędownika w osobie przebywającego na Wawelu posła cesarskiego Marsupina, którego oskarżano o szpiegostwo na rzecz Ferdynanda.
Jeszcze za jej życia Zygmunt August nawiązał romans z Barbarą Radziwiłłówną - Gasztołdową, co przyspieszyło prawdopodobnie rozwój choroby i śmierć Elżbiety w Wilnie w 1545r.
     
Nota kostiumologiczna.
Na miniaturowym dyptyku przedstawiającym żony Zygmunta Elżbieta nosi czarną, prawdopodobnie aksamitną suknię, gustownie przybraną haftem złotym sznureczkiem na rękawach a zapewne i u dołu spódnicy. Obszerne bufiaste rękawy mają ponadto dekorację "rzezaną" - przez drobne rozcięcia przeciągnięta jest biała podszewka. Głęboki prostokątny dekolt sukni obwiedziony jest złotym sznureczkiem i wykończony poziomą listewką ze złotogłowiu z haftowanym motywem stylizowanych gałązek. Dekolt zakrywa haftowana złotymi nićmi koszula, zamknięta od góry stójką z litym złotym haftem. Głowę okrywa płaski beret nałożony na czepek ze złotej siatki.
Stosunkowo skromnie prezentuje się biżuteria królowej: szyję jej zdobi kanak (naszyjnik - obroża) z ciężką zawieszką, złoty łańcuch i sznur pereł.
Na wszystkich zachowanych portretach Elżbieta nasi bardzo podobne suknie, różniące się jedynie kolorem i kompozycją zdobień, a o niemal identycznym kroju. Suknie te są przykładem mody panującej na dworze wiedeńskim i powtarzają się także na wizerunkach innych córek cesarza Ferdynanda.
 
Maryna  Mniszchówna Elżbieta  I Bona Sforza de Aragona Katarzyna Habsburżanka Barbara Radziwiłłówna Elżbieta Habsburżanka Anna  Jagiellonka Katarzyna  Radziwiłłowa Szlachcianka polska Szewcowa